مهریه چیست؟

مهریه، به معنی مال منقول و یا غیر منقولی است، که به موجب عقد ازدواج دائم یا موقت به ملکیت زن در می آید. مهریه میتواند مالی باشد مانند طلا و سکه و همینطور غیر مالی باشد مانند گل و غیره، اما اگر زن بخواهد مهریه خود را آسان تر دریافت کند بهتر است مهریه او مالی و منقول باشد تا بتواند آن را به اجرا بگذارد.

طبق قانون مدنی همینکه خطبه عقد جاری شد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بکند.مگر اینکه زن و شوهر در حین اجرای عقد طور دیگری توافق کرده باشند. پس همینکه عقد نکاح جاری شد و زن و مرد به همسری همدیگر درآمدند مهریه در مالکیت زن قرار می گیرد.چیزی که به عنوان مهریه درنظر گرفته می شود باید مال باشد و برای شخص دیگری تعلق نباشد و قابلیت تملک از سوی زن را داشته باشد.

انواع مهریه :

الف)مهرالمسمی

ب)مهرالمثل

پ)مهرالمتعه

ج)مهرالسنه

مواردی هستند که در قانون مدنی به آنها اشاره شده است.

الف)مهر المسمی

یکی از انواع مهریه مهرالمسمی است.در این نوع مهریه در حین ازدواج دائم با توافق زن و مرد مال به عنوان مهریه زن تعیین می شود.این نوع مهریه معمولا بهترین مهریه تعریف شده می باشد.

شرایط مهر المسمی:

1-دارای ارزش مالی و اقتصادی باشد.

2-قابل تملک و نقل و انتقال باشد.

3-مشخص و معلوم باشد.

4-معین و تصریح شده باشد.

5-دارای منفعت عقلایی و مشروع باشد.

6-شوهر قدرت تسلیم مهریه را داشته باشد.

ب)مهر المثل

نوع بعدی مهریه مهرالمثل است. زمانی که مهرالمسمی مالیت نداشته باشد یا ملک شخص دیگری باشد مهرالمثل تعیین می شود. پس این نوع مهریه بر اساس  قانون مدنی زمانی است که مهریه در زمان ازدواج دایم نیامده باشد برای زن درنظر گرفته می شود.

پ)مهر المتعه

یکی دیگر از انواع مهریه در ایران، مهر المتعه است که در قانون مدنی آمده است.مهرالمتعه زمانی است که مهریه در عقد نیامده باشد و مرد قبل از نزدیکی با زن خود و تعیین مهریه او،زن خود را طلاق دهد،در این صورت زن مستحق مهر المتعه است. اما اگر بعد از نزدیکی همسر خود را طلاق دهد،زن مستحق مهر المثل خواهد بود.

همچنین طبق قانون مدنی در این نوع مهریه وضعیت مالی مرد مورد کارشناسی قرار می گیرد و متناسب با وضعیت مالی او مهریه تعیین می شود.برعکس که در مهرالمثل وضعیت و شخصیت زن مدنظر است.

ج)مهر السنه

یکی دیگر از انواع مهریه، مهر السنه است که تعریف آن در قانون مدنی نیامده و در تعاریف فقهی به آن اشاره شده است.در تعریف فقهی مهر السنه مهریه حضرت فاطمه (س) می باشد که مقدار آن 500 درهم است.اگر مهریه زن از نوع مهرالسنه باشد و او درخواست مطالبه آن را کند، مهریه زن به نرخ روز محاسبه خواهد شد.

انواع مهریه بر اساس تعهد پرداخت:

تعهد شوهر برای پرداخت مهریه می تواند انواع مختلفی داشته باشد که به آن مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه می گویند.

1-مهریه عندالمطالبه

مهریه زن می تواند عندالمطالبه و حال باشد که در این صورت به محض اینکه زن تقاضای پرداخت مهریه را کند،مهریه باید از سوی شوهر پرداخت شود.اما اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد می تواند با اثبات عدم توانایی پرداخت یکجا و اینکه در وضعیت مالی مناسب نیست از دادگاه درخواست قسط بندی مهریه را کند، که در این صورت با تقدیم دادخواست اعسار چگونگی پرداخت توسط دادگاه مشخص می شود.

2-مهریه عندالاستطاعه

نوع دوم مهریه بر اساس تعهد به پرداخت آن مهریه عند الاستطاعه است. که در این نوع از مهریه زن برای دریافت مهریه باید توانایی مالی مرد به پرداخت را برای دادگاه ثابت کند،که در این صورت با ثابت کردن آن مرد باید مهریه زن را پرداخت کند اما اگر زن نتواند توانایی پرداخت شوهر را ثابت کند،مرد ملزم به پرداخت مهریه نیست.
<aلفنی

تعیین سکه بهار آزادی به عنوان مهریه

طبق  قانون جدید حمایت از خانواده، میزان مهریه توافق شده بین زن و مرد در سند ازدواج هر چقدر باشد معتبر است و امکان مطالبه آن از طریق دادگاه و اجرای ثبت وجود دارد، اما اگر مرد مالی جهت توقیف نداشته باشد صدور دستور جلب فقط تا ۱۱۰ سکه امکان دارد .چراکه طبق ماده 2قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی اگر مهریه زن تا 110 عدد سکه باشد وصول آن طبق این ماده است اما اگر بیش از 110 سکه باشد،برای دریافت الباقی مهریه فقط توانایی پرداخت مرد مدنظر قرار می گیرد.پس قانون درنظر دارد که تا 110 سکه را مرد باید پرداخت کند و در صورت عدم پرداخت دستور جلب او صادر می شود اما نسبت به الباقی مهریه اصل بر این است که مرد توانایی پرداخت را ندارد و اثبات توانایی پرداخت با زن است.

اگر مرد توانایی پرداخت یکجا را نداشته باشد و درخواست قسط بندی کند و مورد قبول قرار بگیرد اما پیش پرداخت و اقساط را تا سقف ۱۱۰ سکه پرداخت نکند، دادگاه به درخواست زن حکم جلب او را صادر می کند.اما اگر تا ۱۱۰ سکه پرداخت شود،برای باقی مانده ای که بیش از ۱۱۰ سکه است دیگر دستور جلب صادر نمی شود و زن باید برای دریافت باقی مانده مهریه خود اموالی از شوهر به دادگاه معرفی کند.

تعیین مال غیر منقول به عنوان مهریه
در قرار دادن اموال غیرمنقول برای مهریه به نظر مال غیر منقول معین شده مانند واحد شماره 3 در مجتمع البرز بهترین نوع مهر است چرا که بعد از جاری شدن خطبه عقد به ملکیت زن درمی آید.

برای ثبت ملک به عنوان مهریه زن مدارکی لازم است که باید در هنگام عقد در دفتر ازدواج آماده باشد. مدارکی  از جمله برگه استعلام از ثبت، گواهی مبنی بر پرداخت مالیات و گواهی پرداخت عوارض و همچنین سند رسمی ملک و تمامی مدارک دیگری که معمولاً فروشنده آن‌ها را به دفتر ثبت اسناد رسمی ارائه می‌دهد.  
در این صورت ملک ابتدا در سند ازدواج به عنوان مهریه ثبت می شود و سپس مراحل قانونی انتقال ملک در دفتراسناد رسمی انجام می شود.

تعیین وجه نقد به عنوان مهریه:

طبق  قانون مدنی چنانچه مهریه وجه رایج(پول) باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان پرداخت نسبت به سالی که عقد جاری شده است توسط بانک مرکزی تعیین و محاسبه و پرداخت می شود، مگر اینکه زن و شوهر در زمان اجرای عقد طور دیگری توافق کرده باشند.

تکلیف دادگاه در فرض مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت:

مطالبه مهریه از طریق اداره اجرای ثبت تا زمانی که مهریه به طور کامل دریافت نشده باشد، باعث رفع شدن مسئولیت قانونی مرد به پرداخت باقیمانده مهریه به هنگام اجرای طلاق نیست  و در این موارد، دادگاه باید نتیجه اقدامات اجرایی نسبت به مهریه را از اداره اجرای ثبت استعلام کند و در صورتیکه به طور کامل دریافت نشده باشد، نسبت به پرداخت باقیمانده مهریه تعیین تکلیف کند.

مرجع صالح در اعتراض به عملیات اجرایی در خصوص مهریه:

اگر معترض به عملیات اجرایی ادعا کند آنچه که در زمان وصول مهریه توقیف شده است از موارد مستثنیات دین می باشد،با توجه به اینکه اعتراض او در خصوص اقداماتی است که اداره ثبت در حین عملیات اجرایی انجام داده،رسیدگی به اعتراض او نیز در صلاحیت رییس ثبت محل است.

دادگاه صالح در دعوای الزام زوج به تحویل و تسلیم مبیع موضوع مهریه:

مهریه شرعی همان است که در عقد نکاح آمده است و افزایش یا تغییر بعدی آن، مهریه محسوب نمی شود بلکه تعهد مالی جدیدی است که آثار مهریه را ندارد. بنابراین رسیدگی به آن درصلاحیت دادگاه حقوقی است و دادگاه خانواده صالح به رسیدگی نیست.

بذل مهریه تحت اجبار و اکراه:

مطابق دادنامه شماره 140126920001231585 که در سامانه ملی آرای قضایی به ثبت رسیده است، در این مورد حتی اگر مهریه براساس سند رسمی بذل شده باشد اما برای دادگاه محرز شود که زن این سند را تحت فشار شوهر و یا اطرافیان زن و شوهر و از روی اکراه و اجبار امضا کرده است،مهریه زن از بین نمی رود  و قابل مطالبه خواهد بود.